کد مطلب:34083 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:35

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا حساب در روز قيامت، همگاني است؟

آيات در اين باره به چند قسمت تقسيم ميشوند:
الف : سئوال و حساب عمومي است
« فَلَنَسْئَلَنَّ الذَّينَ اُرْسِلَ اِلَيْهِمْ وَ لَنَسْئَلَنَّ الْمُرْسَلينَ » اعراف/6
] قطعا كساني كه پيامبران به سوي آنان فرستاده شدند و از خود فرستاده شدگان سئوال خواهيم كرد[
اين آيه به روشني بر اين مطلب گواهي ميدهدكه هم امتها و هم رهبران الهي كه براي هدايت آنان گرديدهاند مورد حساب قرار خواهند گرفت، از رهبران الهي از ابلاغ احكام، و از مردم از پذيرش و عمل به آنها سئوال خواهد شد.
امير مؤمنان (ع) درباره همگاني بودن سئوال چنين ميفرمايد:
« وَ ذلِكَ يَوْمٌ يَجْمَعَ اللهُ فيهِ الاَوَّلينَ وَ اْلاخِرينَ لِنِقاشِ الْحِساب ». ( نهجالبلاغه/خ 102 )
] قيامت روزي است كه خداوند همه انسانها را جمع ميكند تا به حساب دقيق آنان رسيدگي شود[
ب : از هيچ كس سئوال نميشود
« فَيَوْمَئِذٍ لا يُسْئَلْ عَنْ ذَنْبه اِنْسٌ وَ لا جانٌّ » الرحمن/39
] در اين روز ( قيامت ) از گناهان هيچ فردي از انس و جن سئوال نميشود[
و نيز ميفرمايد: « وَلا يُسئَل عَن ذُنُوبِِِِِِِِِِِِِِهِمُ الْمُجْرِمُونَ » قصص/78
ج: ستمكاران مورد سئوال واقع خواهند شد
« اُحْشُروا الذَّينَ ظَلَموا وَ اَزْواجَهُمْ وَ ما كانُوا يَعْبُدونَ مِنْ دُونِ اللهِ فَاهْدُوهُمْ اِلي صِراطِ الْجَحيم وَ قِفُوهُمْ اِنَّهُمْ مَسئوُلُونَ»
صافات/22ـ24
] ستمكاران و ياران آنها و آنچه را كه غير از خدا پرستش ميكردند برانگيخته و به راه دوزخ راهنمايي كنيد و آنان را بازداشت كنيد زيرا آنان مورد سئوال واقع خواهند شد[
د : پاداش صابران بدون حساب است
« قُلْ يا عِبادِ الَّذينَ آمَنوا اتَّقوا رَبَّكُمْ لِلذَّيَن اّحْسَنُوا في هذِهِ الدُّنْيا حَسَنَهٌ وَ اَرْضُ اللهِ واسِعَهٌ اِنَّما يُوفَّي الصّابِرونَ اَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسابٍ» زمر/10
]بگو اي بندگان با ايمان، تقوا پيشه باشيد براي آنان كه در اين دنيا احسان نمايند نيكويي خواهد بود، و زمين پروردگار ( براي رعايت اصل تقوا و پايبند بودن به احكام الهي ) گسترده است فقط صابران بدون حساب پاداش كافي خواهند داشت[
درباره كلمه « بِغَيْر حِساب » و اين كه قيد براي چيست دو نظريه است:
1 ـ قيد راجع به كلمه « يُوَفّي » است. يعني در دادن پاداش به صابران حساب نخواهد بود خواه پاداش آنها كم باشد يا زياد.
2 ـ قيد براي كلمه « اَجْرهُمْ » ميباشد يعني پاداش بيحساب و فزون از اندازه به صابران داده خواهد شد هر چند اين كار با محاسبه انجام خواهد گرفت.
بنابر نظريه نخست كه بيشتر موافق با سياق آيات است، صابران در روز قيامت مورد حساب قرار نخواهند گرفت، خواه پاداش آنها كم باشد خواه زياد.
و مقصود از « صابرون » به حكم سياق آيات، صبر در برابر مصائب و ناملايماتي است كه از جانب كافران و دشمنان اسلام بر خداپرستان تحميل ميگردد.
از رسول گرامي (ص) روايت شده است كه فرمودند: هر گاه پروندهها گشوده گردد و موازين برپا شود براي بلا ديدگان و صابران در برابر مصائب ( اهل بلاء ) پرونده گشوده نخواهد شد و ميزاني بر پا نميگردد.

---

منشور جاويد ج 9
آية الله جعفر سبحاني